Этнамузыкалогія ў еўрапейскім і сусветным маштабе ўяўляе сабой палідысцыплінарную навуку, якая знаходзіцца на стыку музыказнання, этналогіі і фалькларыстыкі. У адпаведнасці са сваёй прыродай і сутнасцю яна займае адно з цэнтральных месцаў у вывучэнні духоўнай культуры і псіхалогіі розных народаў, гістарычнага значэння кожнай з іх у сусветнай мастацкай прасторы.
У структуру сусветнай этнамузыкалагічнай навукі натуральна інтэграваная і сучасная беларуская этнамузыкалогія, якую характарызуе шматпрофільнасць, багацце навуковых праграм і маштаб прадметнага спектра даследаванняў. Яе значэнне шмат у чым вызначаецца становішчам беларускага музычнага фальклору ў кантэксце еўрапейскай культуры, а менавіта паўнавартасным існаваннем да гэтага часу ў выглядзе «жывой» традыцыі вуснага тыпу.
Па шыраце прадметнага поля, разнастайнасці напрамкаў і метадаў, якія выкарыстоўваюцца беларуская этнамузыкалогія ХХ – пачатку ХХI ст. выступае найбольш разгалінаванай сярод айчынных музыказнаўчых і народазнаўчых дысцыплін.
Базавымі, першаснымі для этнамузыкалагічных даследаванняў з'яўляюцца кірункі:
Практычная этнамузыкалогія ахоплівае такія напрамкі, як:
Аб'ём сфармуляваных і пастаўленых у беларускай этнамузыкалогіі пытанняў абумоўлівае яе міждысцыплінарны (А. Чаканоўскі) / інтэрдысцыплінарны (І. Зямцоўскі) статус, які праяўляецца ў шматлікіх «выхадах» у сферы этнаграфічных, фалькларыстычных, этнагенетычных, гістарычных, гістарычных распрацовак.
Гэта, у сваю чаргу, цягне інтэнсіўнае прыцягненне ў яе даследчы апарат шырокага круга метадаў, якія існуюць як раўназначныя, - комплекснага, сістэмнага, кагнітыўнага, тыпалагічнага, функцыянальнага, арэальнага, структурнага, марфалагічнага, музычна-стылістычнага, эстэтычнага, сацыялагічнага, псіхалагічнага.
Маштаб і значнасць беларускай этнамузыкалогіі апошняй трэці ХХ - пачатку ХХI ст. вымяраюцца не толькі ўвагай да музычна-фальклорных артэфактаў старажытнасці і сучаснасці, але і актыўнасцю грамадска-сацыяльнай пазіцыі, што абумоўлівае непадзельнасць яе тэарэтычнай і практычнай абласцей.
Зацвярджэнне беларускай этнамузыкалогіі як навукі, якая знаходзіцца на стыку музыказнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі, адбывалася ў ХІХ–ХХ стст. унікальнасць традыцыйнай музычнай культуры беларускіх тэрыторый у Еўрапейскай прасторы абумовіла вялікую цікавасць да яе з боку заходніх (польскіх, чэшскіх) і ўсходніх (расійскіх) этнографаў і збіральнікаў ужо з пачатку ХІХ ст. фарміраванне навуковай школы ў галіне беларускай этнамузыкалогіі адбывалася пад уплывам ідэй акадэміка Б. Асафьева, чыя інтанацыйная тэорыі была сфармуляваная пераважна на аснове «музыкі вуснай традыцыі» (тэрмін б.Асафьева). Акрамя гэтага, значным падмуркам для зацвярджэння магістральных напрамкаў вывучэння беларускай народна-музычнай культуры сталі навуковыя пазіцыі і ідэі Н. Янчука, к. квіткі, в. Бяляева, Е. Гіпіуса, з. Эвальд, Ф. Рубцова, збіральніцкая дзейнасць М. Гарэцкага, Н. Чуркіна, г. Шырмы, г. Цітовіча, м. Грынблата і інш.
Заснавальнікам навуковай школы этнамузыкалогіі ў Беларусі з'яўляецца Л. Мухарынская (кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт), педагагічная і даследчая дзейнасць якой у Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі пачалася ў 1939 г. У яе працах атрымалі распрацоўку найскладаныя навуковыя праблемы – гісторыя музыкі вуснай традыцыі, яе генезіс песня. Гістарычнае развіццё. Пастаноўка акрэсленых праблем, якія адносяцца да базавых асноваў і заканамернасцей існавання музычнага фальклору, садзейнічала ўваходжанню этнамузыкалогіі ў шэраг ключавых галін беларускага народазнаўства. Адной з вядучых сфер навуковага пошуку Мухарынскай стаў маштабны комплекс праблем народна-песеннай творчасці сучаснасці, раскрыты ў дысертацыйным даследаванні “Сучасная беларуская народная песня (Беларуская народная песнетворчасць савецкай эпохі): Гістарычнае развіццё. Інтанацыйны склад» (1967), манаграфічных працах «Меладычная мова сучаснай народнай песні» (1960), «Беларуская партызанская песня і яе аўтары» (1964), «Беларуская народная партызанская песня: 1941–1945» (1968), «Да пытання пра эст Даследаванне» (1982).
Шэраг работ Л. Мухарынскай паклаў пачатак фарміраванню гістарыяграфічнага напрамку ў беларускай этнамузыкалогіі. Звяртаючыся да жанру рэцэнзіі, даследчык па факце стварала аналітычныя партрэты вядомых этнамузыколагаў і фалькларыстаў (К. Квіткі, Я. Чурліяніце, В. Гашоўскага, С. Грыцы, З. Мажэйка, Я. Гіпіуса, Ф. Рубцова, Г. Шырмы, Г. Цыт. Яе пераемнікамі ў гэтай галіне сталі вучні і малодшыя калегі, якія падрыхтавалі калектыўную манаграфію «Беларуская этнамузыкалогія: Нарысы гісторыі (ХIХ–ХХ стст.)» (аўтары З. Мажэйка, Т. Якіменка, Т. Варфаламеева, І. Назіна, Г. Таўлай і інш.). Гістарыяграфічны ракурс паслядоўна вытрыманы ў калектыўнай манаграфіі, выдадзенай наступным пакаленнем беларускіх этнамузыколагаў – «Экспедыцыйна-палявое даследаванне рэгіянальных этнамузычных традыцый Беларусі ў сучасных умовах» (аўтары Т. Бярковіч, Т. Канстанцінава, У. Прыбылава, А. Данілавіч, Л. Баранкевіч).
Праз педагагічны клас Л. Мухарынскай прайшлі такія найбуйнейшыя этнамузыколагі як З. Мажэйка, Л. Касцюкавец, Т. Варфаламеева, Т. Якіменка, хоць пасля большасць з іх заканчвалі аспірантуру пад кіраўніцтвам іншых навукоўцаў, прыўносячы ў айчынную навуку ідэі і падыходы расійскіх навуковых.
Нараўне з развіццём магістральных даследчых напрамкаў школы, якія ахопліваюць сістэмныя, стылявыя, тыпалагічныя, рэгіянальныя, арэальныя, сацыялагічныя і этнапсіхалагічныя аспекты музычнага фальклору, кожнаму з дадзенага пакалення вучоных уласцівыя свае спецыфічныя навуковыя інтарэсы: фенаменалогія песенна-гульнявых абрадава-гульнявых формах фальклору ў Т. Бярковіч; пытанні тэорыі абыходных песенных рытуалаў, функцыянальная і лакальна-стылявая спецыфіка каляндарных напеваў, праблемы партызанскай песнетворчасці і мастацкай самадзейнасці ў Т. Канстанцінавай; пытанні этнафаніі, праблемы фарміравання і функцыянавання песенна-абрадавай масленічнай традыцыі ў В. Прыбылавай, пытанні традыцыйнай музычнай культуры этнарэгіянальнага памежжа ў К. Крывашэйцавай; спецыфіка этнамузычнага ландшафту этнарэгіянальнага памежжа ў А. Данілавіч; рэлігійны фальклор праваслаўнай традыцыі, вуснатрадыцыйныя песенныя практыкі на тэрыторыях сучаснага беларуска-польскага памежжа, беларуская кампазітарская творчасць ХХ – пачатку ХХI стагоддзяў у А. Чарновай.
У шэрагу найбольш буйных публікацый гэтых даследчыкаў – манаграфія і зборнік В. Прыбылавай “Музычны ландшафт песенна-абрадавых традыцый Масленіцы Верхняга Падняпроўя” (2010), “Масленіца. Абрад. Песні. Напевы» (2020, у суаўт.), манаграфіі Т. Бярковіч «Песенна-гульнявыя дзеі перыяду сонцавароту ў этнамузычнай традыцыі беларусаў» (2015) і А. Чарновай «Гімнаграфія “Беларусы. Т. 11. Музыка» (2008) і «Вялікая айчынная вайна ў беларускай музыцы: памяць нашчадкаў» (2022).
Прамым пераемнікам навуковай школы Л. Мухарынскай з'яўляецца прафесар кафедры беларускай народнай музыкі і музычнай беларусістыкі, кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт Т. Якіменка, якая абараніла дысертацыю «Песні-балады ў жаночай каляндарнай традыцыі беларускай Поўначы» (1985). Навуковыя інтарэсы даследчыка ахопліваюць сферы сістэмных, гісторыка-стылявых, тэарэтычных і этнапсіхалагічных аспектаў музычнага фальклору беларусаў; паэтыку, тыпалогію, рэгіяналістыку і арэалогію беларускага вуснатрадыцыйнага песеннага меласа; музычная прастора беларускай этнапесеннай эпікі; беларуская кампазітарская творчасць розных стагоддзяў; беларускі кампазітарскі фалькларызм. Сярод найбольш буйных публікацый – манаграфія “Сучасная беларуская этнамузыкалогія: ды практык апошняй трэці ХХ – пачатку ХХІ стагоддзя” (2004) і навучальны дапаможнік “Беларуская народная музычная творчасць” (1993; у суаўт. з Л. Мухарынскай); раздзелы ў калектыўных манаграфіях і навучальных дапаможніках «З гісторыі музыказнання ў Беларусі» (2002), «Беларуская музыка 1960–1980-х гг.» (1997), «Беларуская музыка другой паловы ХХ ст.» (2009) і інш.
У спецыяльным класе Т. Якіменка прайшлі падрыхтоўку і працягнулі традыцыі навуковай школы Л. Мухарынскай этнамузыколагі Т. Канстанцінава, кандыдаты мастацтвазнаўства Т. Бярковіч, В. Прыбылава, К. Крывашэйцава, А. Чарнова, Н. Данілавіч (абараніла дысертацыю пад кіраўніцтвам.
Навуковую школу вядомага расійскага даследчыка-тэарэтыка В. Бяляева, які аддаў шмат сіл вывучэнню музычнай культур народаў СССР, у тым ліку беларускай народнай музыцы, прадстаўляе ў сваёй дзейнасці доктар мастацтвазнаўства В. Ялатаў. Яго ўласныя навуковыя інтарэсы ляжалі ў галіне даследавання тэарэтычных асноў народнай музыкі, жанрава-функцыянальных і гісторыка-стылявых аспектаў музычнага фальклору – "Ад песні ды песні" (Мінск, 1961), "Ладавыя асновы беларускай народнай музыкі" (Мінск, 1964), "Рытмічныя" 1966), «Меладычныя асновы беларускай народнай музыкі» (Мінск, 1970), «Песні савецкага часу» (1970; у суаўт.), «Радзінная паэзія» (1971; у суаўт.), «Дзіцячы фальклор» (1972; 1974), "Жніўныя песні" (1974; у суаўт.), "Песні ўсходнеславянскай агульнасці" (Мн., 1977); "Вяснавыя песні" (1979; у суаўт.), "Валачобныя песні" (1980; у суаўт.), "Восеньскія і талочныя песні" (1981; у суаўт.); а ў педагагічным класе (кіраўніцтва дыпломнымі працамі, падрыхтоўка аспірантаў) распрацоўваліся пераважна тэарэтычныя праблемы прафесійнай кампазітарскай творчасці ХХ ст. (кандыдатская дысертацыя В. Савіцкай "Да праблемы буйной формы ў беларускай савецкай музыцы: сімфоніі 1960 –1980-х гг").
Найвыдатнейшым прадстаўніком шырока разгалінаванай (навуковыя цэнтры ў Маскве, Санкт-Пецярбургу, Карэліі, Мардовіі, Удмуртыі і інш.) сістэмна-тыпалагічнай інтанацыйнай школы Я. Гіпіуса ў Беларусі з'яўляецца доктар мастацтвазнаўства З. Мажэйка, чыя плённая шматгадовая дзейнасць была прысвечана даследаванню. неабрадавай лірыкі, рэгіянальных песенных сістэм, этнапсіхалагічных аспектаў музычнага фальклору беларусаў, праблем экалогіі руральнай народна-песеннай культуры, гісторыі беларускай этнамузыкалогіі. Атрыманыя ёю вынікі прадстаўлены ў шматлікіх айчынных і замежных публікацыях, найбуйнейшымі з якіх з'яўляюцца манаграфічныя выданні "Песенная культура Беларускага Палесся: Сяло Тонеж" (1971), "Зімовыя песні: Калядкі і шчадроўкі" (1975; у суаўт.), "Песні Беларуская" Беларускага Палесся: у 2 вып.» (1983, 1984), «Каляндарна-песенная культура Беларусі: Вопыт сістэмнатыпалагічнага даследавання» (1985), «Вяселле: Мелодыі» (1990; у суаўт. з Т. Варфаламеевай), «Песні Беларускага Падняпроўя» (1999; ст. традыцыйнай народна-музычнай культуры: нематэрыяльная культура Беларусі ў святле сацыяльна-экалагічных праблем» (2011).
Да навуковай школы Я. Гіпіуса належаць кандыдаты мастацтвазнаўства Т. Варфаламеева і В. Яшчанка, якія прайшлі падрыхтоўку ў аспірантуры ў З. Мажэйкі. У дзейнасці Т. Варфаламеевай арганічна спалучаецца вырашэнне праблем фундаментальнай і навукова-практычнай накіраванасці; у сферу яе навуковых інтарэсаў уваходзяць пытанні відаў, жанраў, сістэмнай тыпалогіі і арэальных характарыстык беларускага музычнага фальклору (у тым ліку перасяленчых традыцый), праблемы этнамузычнай дыялекталогіі, станаўлення і развіцця практычнай фалькларыстыкі ў Беларусі, сучаснага стану традыцыйнай мастацкай культуры беларусаў. Ёю апублікаваны дзве аўтарскія манаграфіі «Паўночнабеларускае вяселле: Абрад, песенна-меладычныя тыпы» (1988) і «Песні Беларускага Панямоння» (1998), два манаграфічныя выданні ў суаўтарстве з З. Мажэйкам (гл. вышэй) і «Пахаванні. Памінкі. Галашэнні» (1986; у суаўт.). Асобай заслугай Т. Варфаламеевай стала ажыццяўленне маштабнага праекта, дзе яна выступіла не толькі аўтарам раздзелаў, але і аўтарам ідэі, складальнікам, рэдактарам, – выданні “Традыцыйная мастацкая культура беларусаў: у 6 т.” (2001–2013), які не мае аналагаў у свеце па ахопе з'яў і прэзентацыі сучаснага стану традыцыйнай мастацкай культуры.
Прадаўжальнікам ідэй музычна-фалькларыстычнай школы расійскай даследчыцы А. Рудневай стала доктар мастацтвазнаўства, прафесар Л. Касцюкавец, асноўныя навуковыя інтарэсы якой знаходзіліся ў галіне музычнай культуры Беларусі ХV–ХVIII стст. у яе бытавых, прафесійных і народна-музычных праявах. Яна паслядоўна прытрымлівалася пазіцыі эвалюцыянізму ў музычным мастацтве, распрацоўвала ўніверсальныя метады аналізу і рэдагавання музычна-песенных тэкстаў. Л. Касцюкавец стала заснавальнікам навуковай школы музычнай медыявістыкі ў Беларусі, праводзячы даследаванні музыкі праваслаўнай традыцыі, у тым ліку старажытнарускага і беларускага знамяннога распеву, беларускага слупавога распеву. Яна з'яўляецца аўтарам шэрагу манаграфічных і метадычных выданняў – «Кантавая культура ў Беларусі» (1975), «Стылістыка канта і яе ажыццяўленне ў беларускіх народных песнях: у 2 кн.» (2006; 2008) “Фалькларызацыя канта” (2014), “Падрыхтоўка і правядзенне фальклорнай экспедыцыі: метад. рэкамендацыі» (1987), «Беларуская музыка XVI–XVII стагоддзяў: вучэб.-метад. рэкамендацыі для гульні ў ансамблях» (1990), «Музыка Беларусi XVII стагоддзя («Рыфматворны псалтыр»): метад. рэкамендацыі для харавых калектываў і вакальных ансамбляў» (1991); Рукапісны беларускі Ірмолай на квадратных лінейных нотах 091/283к і ягоны спеў “Настаўнік царэвіча Яраслава”» (2011).
Навуковыя пазіцыі і ідэі Л. Касцюкавец знайшлі працяг у дзейнасці яе вучняў кандыдатаў мастацтвазнаўства Л. Баранкевіч (дысертацыя «Духоўны верш у беларускім музычным фальклоры»), Н. Дажынай (дысертацыя «Спеўная кніга Актоіх стараверскай Веткаўскай традыцыі»), Е. ажыццяўленне ў царкоўна-спеўным мастацтве Беларусі ХVI – ХVIII стст.»).
Навуковая школа ў галіне вывучэння традыцыйнай інструментальнай культуры беларусаў склалася пазней і звязана з імем доктара мастацтвазнаўства, прафесара І. Назінай, у ліку найбольш значных прац якой "Беларускія народныя музычныя інструменты" (у 2 кн; 1979; 1982), "Беларускія народныя найгрышы" (1986); "Беларуская народная інструментальная музыка" (1989), "Жаніцьба Цярэшкі" (1992; у суаўт.); "Беларуская народная музычна-інструментальная культура" (2005). Паслядоўнікамі і прадаўжальнікамі яе навуковых ідэй у сферы этнаіструментазнаўства сталі доктар мастацтвазнаўства М. Яканюк (кандыдатская дысертацыя “Праблемы фарміравання нацыянальнага аркестравага стылю ў музыцы для беларускага аркестра народных інструментаў”), кандыдаты мастацтвазнаўства М. Казловіч (“Музыкант – інструмент – музыка – музыка – музыка”). Шацько («Званы і звоны праваслаўных храмаў заходніх рэгіёнаў Беларусі: гісторыя і сучаснасць»).
Шырокае кола напрамкаў навуковых даследаванняў І. Назінай (гісторыка-культурнае, сацыялагічнае, этнаграфічнае, этнаарганалагічнае, этнафанічнае, філасофска-міфалагічнае) абумовілі падрыхтоўку ў яе класе таксама спецыялістаў іншых галін музыказнаўства: доктара мастацтвазнаўства А. Дадыёмавай (кандыдацкая дысерсія). кандыдата мастацтвазнаўства Т. Ліхач (“Літургічная музыка лацінскай традыцыі на Беларусі ў XVIII стагоддзі”).
Станаўленне беларускага этнаінструментазнаўства як самастойнага навуковага напрамку ў 1960-х гг. было падрыхтавана працяглым перыядам, на працягу якога сфармаваліся адэкватныя аб'екту вывучэння навуковыя падыходы (арганалагічны, сацыяльна-функцыянальны, гісторыка-параўнальны, рэгіянальны, музычна-этнаграфічны), метады (аналітычнай натацыі - Е. Гіпіуса, стылявога аналізу, эстэтычнага аналізу) і класіфікацыйныя прынцыпы. а кропкай адліку яе існавання стала публікацыя праграмнага нарысу І. Дабравешчанскага «Да гісторыі беларускай народнай інструментальнай музыкі» (1965), які абазначыў метадалогію і кола асноўных праблем дадзенай дысцыпліны.
Нарадзілася 11 лютага 1967 у Менску (БССР).
У 1991 годзе скончыла Беларускую дзяржаўную кансерваторыю ім. Луначарскага, аддзяленне музыказнаўства, па класе Л. Ф. Касцюкавец.
Будучы студэнткай, у 1988 г. пачала працаваць у кабінеце народнай музыкі (цяпер – кабінет традыцыйных музычных культур) Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі на пасадзе лабаранта, затым старшага лабаранта, метадыста, метадыста 1 катэгорыі.
З 1992 па 1996 гады з'яўлялася выкладчыкам музычна-гістарычных дысцыплін у Маладзечанскім музычным вучылішчы.
У 1995 г. пачала выкладчыцкую дзейнасць на кафедры беларускай музыкі Беларускай акадэміі музыкі. З 2011 г. - выкладчык, з 2013 г. - старшы выкладчык, з 2014 - дацэнт кафедры беларускай музыкі БДАМ. З верасня 2020 года - загадчык навукова-даследчага аддзела, да 2024 года па сумяшчальніцтве - дацэнт кафедры гісторыі музыкі і музычнай беларусістыкі.
Кандыдацкую дысертацыю “Духоўны верш у беларускім музычным фальклоры” (навуковы кіраўнік – Л.Ф. Касцюкавец) абараніла ў 2009 годзе ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі (БДАМ).
У 2016 годзе было прысвоена вучонае званне дацэнта.
У БДАМ вяла курсы дысцыплін "Музычны фальклор", "Беларускі музычны фальклор", "Нотная транскрыпцыя музыкі вуснай традыцыі", "Беларуская народная музычна-інструментальная культура", "Гісторыя беларускай музыкі", "Музычная палеаграфія". Кіруе напісаннем магістарскіх і кандыдацкіх дысертацый, курсавых работ па музычным фальклоры і гісторыі беларускай музыкі.
Займалася аблічбоўкай і каталагізацыяй аўдыёфонду Кабінета традыцыйных музычных культур БДАМ. З'яўляецца складальнікам фонахрэстаматый (CD): "Балады", "Беларускія духоўныя вершы", "Быліны", "Вяснянкі", "Калядныя" па матэрыялах фанаархіва этнамузыкі БДАМ.
Удзельнічае ў рабоце экспертных камісій па абароне кандыдацкіх дысертацый.
З'яўляецца пастаянным удзельнікам Міжнародных навуковых чытанняў памяці Л.С. Мухарынскай у БДАМ, выступае на міжнародных і рэспубліканскіх навуковых канферэнцыях, семінарах, круглых сталах у Мінску, Маскве, Новасібірску, Саратаве, Санкт-Пецярбургу, Гомелі, Вільнюсе, Вене, Адэсе, Львове і інш.
Вядучая радыёперадач, этнаграфічных канцэртаў прэзентацый пра фальклоры.
З верасня 2015 па чэрвень 2017 г. - навуковы кіраўнік Студэнцкага навукова-творчага таварыства БДАМ. Да 2021 г. з'яўлялася кіраўніком фальклорна-этнаграфічнай практыкі студэнтаў.
З'яўляецца аўтарам звыш 50 навуковых публікацый па пытаннях вывучэння духоўных вершаў вуснай і пісьмовай традыцый бытавання, праблемах музычнага фальклору і музычнай медыявістыкі.
Праблематыка і вынікі навуковых даследаванняў Т. Л. Бярковіч
Праблематыка навуковых даследаванняў першага шэрагу звязана з разглядам песенных рытуальна-гульнявых з'яў каляндарна-земляробчай культуры Беларусі і ўключае наступныя пытанні:
Дзейнасць Л.Ф. Баранкевіч у галіне практычнай этнамузыкалогіі
Л.Ф. Баранкевіч праводзіла экспедыцыйна-палявыя даследаванні на працягу многіх гадоў. Гэта былі штогадовыя экспедыцыі ў розныя рэгіёны Беларусі.
У 1989 - 1995 гады - у якасці лабаранта кабінета народнай музыкі кансерваторыі ім. А.У. Луначарскага;
У 2000 - 2002 гады - як метадыст кабінета традыцыйных музычных культур.
З 2008 па 2014 гады кіравала экспедыцыямі студэнтаў БДАМ сумесна з Л.Ф. Касцюкавец;
У 2015 - 2019 - навуковы кіраўнік студэнцкіх фальклорных экспедыцый у БДАМ.
2015 – у Баранавіцкі раён Брэсцкай вобласці;
2016 – у Лідскі раён Гродзенскай вобласці;
2017 – у Камянецкі раён Брэсцкай вобласці;
2018 – у Калінкавіцкі раён Гомельскай вобласці;
2019 - у Шаркаўшчынскі раён Віцебскай вобласці.
Мэтай экспедыцый заўсёды выступалі 2 найважнейшыя аспекты – этнамузыкалагічнае абследаванне тэрыторыі рэгіёну і арганізацыя фальклорнай практыкі студэнтаў. Ажыццяўляліся шматлікія аўдыё- і відэазапісы ўзораў народнапесеннай творчасці, а таксама інструментальныя найгрышы і абрады. Так, штогод фіксаваліся ў сярэднім каля 500 узораў народнапесеннай культуры і паведамленняў інфарматараў аб традыцыйных абрадах. У сваіх экспедыцыях Л.Ф. Баранкевіч звяртала вялікую ўвагу на гісторыю рэгіёна, а таксама на веравызнанне яго жыхароў, што абумоўлівала традыцыі, якія склаліся ў абследуемым месцы, і іх трансфармацыю ў сучаснасці. Фіксаваўся ўзроставы склад выканаўцаў, адзначаліся найлепшыя з іх.
Некаторыя раёны былі абследаваны ўпершыню, напрыклад, Камянецкі раён Брэсцкай вобласці, Калінкавіцкі раён Гомельскай. Сабраны ў 2016 г. у Лідскім раёне матэрыял з'явіўся, не лічачы асобных ранніх кропкавых запісаў, першым у архіве этнамузыкі КТМК паўнацэнным фальклорным матэрыялам з Лідскага раёна. Гэтыя запісы папоўнілі лакуну ў вывучэнні народнапесенных традыцый рэгіёнаў, з'явіліся неацэнным укладам у этнамузыкалагічную навуку.
У шэрагу экспедыцый былі запісаны рэдкія жанры традыцыйнай песенна-інструментальнай культуры. Так, у ліку несумнеўных знаходак экспедыцыі ў Баранавіцкі раён Брэсцкай вобласці - песня да каляднай пастаноўкі лялечнага тэатра батлейкі "Антон маладзенькі" ("пастановачка была") ад Вацлавы Адамаўны Турцэвіч (1930 г.н.) з вёскі Новая Мыш.
Вынікам праведзеных экспедыцый станавіліся транскрыпцыі запісаных узораў традыцыйнай народнапесеннай культуры беларусаў.
Бярковіч Таццяна Леанідаўна (21.01.1970, г. Вілейка Мінскай вобл.).
Скончыла ДМШ № 8 г. Мінска (1985), МДМУ ім. М.І.Глінкі (1989), БДАМ (1994) па класе Т. С. Якіменка (з прысваеннем спецыялізацыі «Музыказнаўца»), там жа аспірантуру (1997) пад кіраўніцтвам Т. С. Якіменка.
У БДАМ з 1997 г. працавала на кафедры беларускай музыкі на пасадзе выкладчыка (1997–2001), старшага выкладчыка (2001–2005), дацэнта (2005–2017); з 2017 г. - на кафедры гісторыі музыкі і музычнай беларусістыкі.
З 2000 на пасадзе загадчыка кабінета традыцыйных музычных культур БДАМ.
Музыказнаўца, этнамузыколаг. Кандыдат мастацтвазнаўства (1999). Дацэнт (2006).
Узначальвае работу па сістэматызацыі і каталагізацыі збораў фанаархіва этнамузыкі, тэхналагічнай і навукова-метадычнай апрацоўцы экспедыцыйна-палявых фоназапісаў, увядзенні іх у адукацыйны працэс. Кіраўнік і галоўны рэдактар серыі аўдыёвыданняў на кампакт-дысках "Аўдыяатлас традыцыйнай музычнай культуры Беларусі" (вып. 1–15, 2006–2023).
У розныя гады выкладала курсы этнамузыкалагічнага профілю ("Музычны фальклор", "Беларускі музычны фальклор", "Нотная транскрыпцыя музыкі вуснай традыцыі", "Методыка выкладання музычнага фальклору"), распрацаваны ёю раздзел калектыўнага спецкурсу "Традыцыйныя музычныя культуры свету", інш. і дыпломнымі працамі, студэнтамі для ўдзелу ў канферэнцыях і конкурсах. Ажыццяўляла навуковае кіраўніцтва магістарскімі і кандыдацкай дысертацыямі. Узначальвала СНТА па кафедры беларускай музыкі. З'яўлялася членам рэдкалегіі часопіса "Веснік СНТТ БДАМ".
Аўтар больш за 60 навуковых публікацый, дакладаў на міжнародных канферэнцыях, радыёперадач аб беларускай музычнай культуры вуснай традыцыі (на праграмах "Галасы стагоддзяў", "Беларуская этнафонія" Беларускага радыё). Складальнік 6 зборнікаў навуковых прац і 1 кнігі. Удзельнічала ў выкананні некалькіх навуковых заданняў (у двух з іх у якасці навуковага кіраўніка ВНК), падрыхтоўцы і правядзенні штогадовых Міжнародных навуковых чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (II–XXXIV, 1993–2025, Мінск, БДАМ) і Міжнародных фестываляў этнакультур (2010-2025).
Узнагароджана Падзякай Міністра культуры Рэспублікі Беларусь (2016), граматамі Рэктара Установы адукацыі "Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі" (2015, 2017, 2022), цыклавой камісіі "Музыказнаўства" МДМУ ім. М. І. Глінкі (2009 – «Ганароваму выпускніку-музыказнаўцу», 2014)
Праблематыка і вынікі навуковых даследаванняў Т. Л. Бярковіч
Праблематыка навуковых даследаванняў першага шэрагу звязана з разглядам песенных рытуальна-гульнявых з'яў каляндарна-земляробчай культуры Беларусі і ўключае наступныя пытанні:
Дзейнасць Т.Л.Бярковіч у галіне практычнай этнамузыкалогіі
Асноўная экспедыцыйная дзейнасць па даследаванні этнамузычных традыцый Беларусі ажыццяўлялася на базе Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі. Яна звязана з распрацоўкай тэм дыпломнай работы і дысертацыі, навукова-даследчымі праектамі, кіраўніцтвам фальклорнай практыкай студэнтаў спецыяльнасцей "Музыказнаўства", "Кампазіцыя". У сувязі з рознымі задачамі рэалізоўваліся экспедыцыі розных тыпаў: тэматычныя (спецыялізаваныя) і суцэльныя, рэкагнесцыровачныя і паўторныя. З 1993 да 2020 гг. было абследавана 34 адміністрацыйныя раёны ўсіх абласцей Беларусі.
Варфаламеева Тамара Барысаўна (1944)
Нарадзілася 24 чэрвеня 1944 г. у в. Малое Сцяпанава Касалапаўскага р-на Марыйскай АССР (цяпер Мары-Турэкскі р-н Рэспублікі Марый Эл) у сям'і ваеннага. Дзяцінства і юнацтва прайшлі ва ўмовах качавога гарнізоннага жыцця.
За час свайго навучання змяніла восем школ, два музычныя вучылішчы (Магілёўскае і Мінскае).
У 1965–1967 працавала педагогам па тэарэтычных дысцыплінах у дзіцячай музычнай школе, г. Маладзечна, паралельна навучаючыся ў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі ім. А.У. Луначарскага (завочна), якую скончыла ў 1970. У 1967–1973 працавала рэдактарам галоўнай рэдакцыі музычных перадач Дзяржтэлерадыё БССР. З 1973 па 1975 выкладала музычна-тэарэтычныя дысцыпліны ў Мінскім педвучылішчы. У 1975-1981 з'яўлялася старшым кансультантам Саюза кампазітараў БССР. З 1981 па 2017 працавала малодшым, потым старшым навуковым супрацоўнікам Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі (з 2012 г. – ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі”). Паралельна з гэтым з 1993 па 2009 - вядучы навуковы супрацоўнік лабараторыі традыцыйнага мастацтва ў Беларускім дзяржаўным інстытуце праблем культуры.
Кандыдат мастацтвазнаўства (1983).
Выконвала абавязкі сакратара секцыі Каардынацыйнага Савета па праблемах мастацтвазнаўства Акадэміі навук БССР (1985–1988), сакратара Фальклорнай камісіі Саюза кампазітараў БССР (1985–1989), сакратара аддзела музычнага мастацтва і этнамузыкалогіі Інстытута мастацтвазнаўства (1985-1989); была актыўным членам мастацкай рады АН БССР (1984–1989), членам і сакратаром праўлення Беларускага Саюза кампазітараў (2002–2008), членам Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь (2004–2016).
З'яўлялася членам камісіі па даследаваннях і навуцы Міжнароднай арганізацыі па народнай творчасці (IOV), Даследчай рады кансультантаў Амерыканскага біяграфічнага інстытута.
Лаўрэат спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва (2014), уладальнік шматлікіх узнагарод: нагрудны знак Міністэрства культуры Беларусі "За ўклад у развіццё культуры Беларусі" (2003), дыплом ЮНЕСКА "За вялікі ўклад у захаванне нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі" (2008), памятны нагрудны. Стваральніку» (2018), ганаровыя граматы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь (1999, 2004, 2009, 2014), Беларускага Саюза кампазітараў (2007, 2014). Імя Тамары Барысаўны ўнесена ў дзявяты том International Who's Who of Professional & Business Women.
Дзейнасць Т. Варфаламеевай як вучонага-этнамузыколага адрозніваецца спалучэннем тэарэтычных распрацовак праблем музычнай фалькларыстыкі і навукова-практычнай даследчай лініі. Значным укладам у развіццё сучаснай тэарэтычнай этнамузыкалогіі з'яўляюцца вынікі яе навуковых даследаванняў відаў і жанраў беларускага музычнага фальклору, у галіне сістэмнай тыпалогіі і арэальнай характарыстыкі напеваў раннерадыцыйнага пласта, этнамузычнай дыялекталогіі. Асобная ўвага вучонага засяроджана на пытаннях станаўлення і развіцця практычнай фалькларыстыкі ў Беларусі, сучаснага стану традыцыйнай мастацкай культуры беларусаў.
У беларускай этнамузыкалогіі Варфаламеева з'яўляецца паслядоўніцай накірунку, які ідзе ад Пецярбургскай школы акадэміка Б. Асаф'ева і распрацаванай ім інтанацыйнай тэорыі, накіраванай на раскрыццё глыбіннай сутнасці музыкі як мастацтва працэсуальнага, якое выяўляе свой сэнс толькі праз жывое гучанне і жывое інтанаванне.
Варфаламеева – аўтар шматлікіх публікацый (звыш 200), сярод якіх працы практычна ўсіх жанраў: манаграфіі, раздзелы ў манаграфіях, навуковыя даклады, метадычныя дапаможнікі, рэцэнзіі, артыкулы ў навуковых і навукова-папулярных зборніках, энцыклапедыях, перыядычным друку (Беларусь, Расія, Украіна, Эстонія, Польша.
Кульмінацыяй навуковай дзейнасці Варфаламеевай можна лічыць фундаментальную працу “Традыцыйная мастацкая культура беларусаў”, якая складаецца з шасці тамоў (усяго дзесяць кніг; выходзілі з 2001 па 2013 гг.). У ім этнамузыколаг выступіла не толькі аўтарам шэрагу раздзелаў, але найперш аўтарам ідэі, складальнікам, рэдактарам. Дадзеная шматтомная серыя стала вынікам шматгадовай даследчай тэмы «Сучасны стан традыцыйнай мастацкай культуры беларусаў: Даследаванне і практыка» (выконвалася з 1993 па 2008 г. у Беларускім дзяржаўным інстытуце праблем культуры пад навуковым кіраўніцтвам Тамары Барысаўны) і паказала, «рэгіянальнае багацце і разнастайнасць усіх асноўных застаюцца актуальнымі ў «сучаснай мастацкай культуры на рубяжы другога і трэцяга тысячагоддзя» (Традыцыйная мастацкая культура беларусау. У 2014 г. гэта аб'ёмная праца была ўдастоена Спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва.
У сферы навуковай цікавасці Т. Варфаламеевай знаходзяцца вясельная і пахавальная песенныя традыцыі беларусаў, рэгіянальныя песенныя сістэмы Гродзенскага Панёмання і Магілёўскага Падняпроўя, комплекс народных традыцый усіх шасці этнаграфічных рэгіёнаў Беларусі. У навуковых артыкулах закранаюцца пытанні песеннай лірыкі, песенна-абрадавай традыцыі радзім, фіна-вугорскія паралелі беларускай песнетворчасці, ствараюцца партрэты выдатных беларускіх фалькларыстаў Г. Шырмы, Г. Цітовіча.
Варфаламеева ўдзельнічала (як кіраўнік і як удзельнік) у рэалізацыі дванаццаці розных па тэматыцы навуковых праектаў, ажыццёўленых па лініі Беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаванняў, Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях, Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, распрацоўкі якіх адлюстравалі праблематыку, напрамкі і пошукі этнамузыкалагічнай навуковай думкі.
Некаторыя з выкананых праектаў:
Дзейнасць Т. Б. Варфаламеева ў галіне практычнай этнамузыкалогіі
Адкрыць файл у новай укладцы
Ялатаў Віктар Іванавіч (10.07.1923 – 01.09.1980)
Нарадзіўся 10 ліпеня 1923 г. у г. Баку Азербайджанскай ССР у сям'і служачага.
З 1931 па 1941 г. вучыўся ў сярэдняй школе.
З 1938 г. паралельна навучаўся на гісторыка-тэарэтычным аддзяленні Азербайджанскага дзяржаўнага музычнага вучылішча.
За 4 месяцы да заканчэння вучылішча (сакавік 1942 г.) мабілізаваны ў рады Савецкай арміі. Праходзіў падрыхтоўку ў Бакінскім пяхотным вучылішчы сярэдняга камандзірскага складу. Улетку 1942 г. перакінуты на фронт. На пасадзе камандзіра аддзялення супрацьтанкавых стрэльбаў удзельнічаў у абароне Каўказа ў складзе асобнага горна-стралковага атрада. Далей служыў у штабе злучэння ў якасці пазаштатнага перакладчыка.
Пасля дэмабілізацыі ў снежні 1946 г. аднавіўся ў музвучылішчы і скончыў яго ў 1947 г., здаўшы экстэрнам іспыты за 4-ы курс.
У 1950 г. паступіў на гісторыка-тэарэтычнае аддзяленне Бакінскай дзяржаўнай кансерваторыі. Сумяшчаў вучобу з працай у якасці выкладчыка музыкі ў агульнаадукацыйнай школе.
Накіраваны на працу ў Нухінскую музычную школу на пасаду выкладчыка тэарэтычных дысцыплін і завуча. Пазней на пасадзе завуча працаваў у музычнай школе г. Шушы.
Пасля заканчэння кансерваторыі ў 1955 г. (дыплом з адзнакай) прыехаў у Мінск і паступіў у аспірантуру АН БССР па спецыяльнасці "беларуская народная музыка". У 1959 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму: "Ладавыя асновы беларускай народнай музыкі" (навуковы кіраўнік – В. М. Бяляеў).
1 студзеня 1959 г. залічаны на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка ў Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору.
У кастрычніку 1960 г. пераведзены на пасаду старшага навуковага супрацоўніка.
Па сумяшчальніцтве працаваў у Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі ў 1964–1965 і 1967–1973 гг., выкладаў сальфеджыа і гармонію, быў кіраўніком 13-ці дыпломных работ.
27 чэрвеня 1978 г. абараніў доктарскую дысертацыю на тэму: «Тэарэтычныя асновы беларускай народнай музыкі (лад, рытм, мелодыка)» (г. Кіеў, Інстытут мастацтвазнаўства, фальклору і этнаграфіі імя М. Ф. Рыльскага АН УССР). Ступень доктара мастацтвазнаўства прысуджана 4 мая 1979 г.
З'яўляўся навуковым кіраўніком кандыдацкай дысертацыі В. П. Савіцкай «Да праблемы буйной формы ў беларускай савецкай музыцы: сімфоніі 1960–1980-х гадоў».
Навуковая спадчына В. І. Елатава значна па аб'ёме і маштабнасці зместу, пры тым, што перыяд даследчай дзейнасці вучонага (ад паступлення ў аспірантуру АН БССР) складае ўсяго 25 гадоў. Ён нязменна звязаны з Інстытутам мастацтвазнаўства этнаграфіі і фальклору ім. К. Крапівы, дзе вучоны прайшоў шлях ад аспіранта і малодшага навуковага супрацоўніка ды старшага навуковага супрацоўніка і затым загадчыка сектара музычнага мастацтва. «Першапраходцам беларускай акадэмічнай музыкалогіі» назвала В. І. Елатава З. Мажэйка, што абумоўлена яго важкім укладам у развіццё этнамузыкалагічнай думкі Беларусі.
Тры тэарэтычныя манаграфіі "Ладавыя асновы беларускай народнай музыкі" (1964), "Рытмічныя асновы беларускай народнай музыкі" (1966), і "Меладычныя асновы беларускай народнай музыкі" (1970) прысвечаны вырашэнню такіх маштабных задач, як сістэматычнае даследаванне ладу. і выразных магчымасцей, эвалюцыі, узаемасувязей у плане гістарычнага развіцця і адукацыі цэласных музычных структур. Найважнейшымі вынікамі даследавання сталі стварэнне на аснове вывучэння ладу гістарычнай перыядызацыі беларускага музычнага фальклору – творчасць «раннетрадыцыйная, познерадыцыйная, сучасная»; сістэматызацыя беларускай народнай песні ў адпаведнасці з прыродай музычнай рытмікі і яе сінкрэтычным адзінствам з мастацтвамі слова і руху на "жанры маўленчай дынамікі" і "жанры рухальнай дынамікі"; распрацоўка палажэння аб «песеннай сінтагме», як асноўнай музычна-тэкставай структурнай адзінцы, якая ўключае закончанае мастацка-вобразнае выказванне; выяўленне на ўзроўні мелодыкі заканамернасцяў "музычнага спазнання" рэчаіснасці, адлюстраваных у стадыяльна якія змяняліся працэсах інтанацыйнай тыпізацыі - "эмацыйнай", "жанравай" і "вобразнай".
Значным дасягненнем В. І. Елатава сталі «Песні ўсходнеславянскай супольнасці» – публікацыя ў жанры манаграфіі, другая частка якой уяўляе сабой маштабны зборнік, які змяшчае ўзоры этнапесеннай традыцыі так званага ГБЧ-рэгіёна (Гомельска-Бранска-Чарнігаўскага). У ёй вучоны ўпершыню вылучыў, падрабязна даследаваў і прадставіў у выглядзе навукова атрыбутаванай песеннай калекцыі гісторыка-культурны рэгіён, зыходзячы з музычна-стылявой і жанрава-функцыянальнай агульнасці напеваў. Пры гэтым быў выкарыстаны міждысцыплінарны падыход - дадзена падрабязная характарыстыка вывучаемай тэрыторыі з пазіцыі гістарычных, геаграфічных і лінгвістычных асаблівасцей. Варта адзначыць і такое новаўвядзенне манаграфіі, як размяшчэнне карты этнамузыкалагічнага экпедыцыйнага абследавання.
Важнай сферай і асаблівым кірункам навуковай дзейнасці В. І. Ялатава стала падрыхтоўка фальклорных песенных зборнікаў, да якіх адносяцца 8 публікацый – “Ад песні да песні” (1961) і 7 тамоў серыі БНТ: “Песні савецкага часу” (1970), “Радзінная паэзія”. (1972), "Жніўныя песні" (1974), "Вяснавыя песні" (1979), "Валачобныя песні" (1980), "Восеньскія і талочныя песні" (1981). Яны ахопліваюць дваццацігадовы перыяд і шмат у чым адлюстроўваюць працэс станаўлення і развіцця навуковых поглядаў вучонага. Апошнія няўхільна ішлі ў бок тыпалагічных, рэгіянальных, мелагеаграфічных даследаванняў, якія сталі вызначальнымі для беларускай этнамузыкалогіі апошняй чвэрці ХХ - пачатку ХХI ст. Пра гэта сведчаць, у прыватнасці, упершыню раскрытая Елатавым тыпалагічная і мелагеаграфічная карціна беларускіх валачобных напеваў ("Валачобныя песні", БНТ), стварэнне трох карт распаўсюджвання груп вясновых напеваў ("Вяснавыя песні", БНТ). Фальклорныя зборнікі з'яўляліся своеасаблівай лабараторыяй, дзе ішла апрабацыя новых ідэй, нараджаліся і шліфаваліся метадалагічныя падыходы, фармаваліся актуальныя тэарэтычныя абагульненні. Аб сталым навуковым пошуку сведчаць розныя структурныя мадэлі, скарыстаныя пры іх складанні, розныя спосабы падачы і каментаванні матэрыялу.
У навуковых артыкулах Елатаў закрануў пытанні не толькі народнага музычнага мастацтва, але таксама беларускай і замежнай кампазітарскай творчасці, айчыннай музычнай самадзейнасці.
Дзейнасць В. І. Елатава ў галіне практычнай этнамузыкалогіі
Звесткі аб дзейнасці В. І. Елатава ў галіне практычнай этнамузыкалогіі абмежаваны экспедыцыйна-палявымі даследаваннямі. Аб іх характары і плённасці выказваліся два супрацьлеглыя думкі ў публікацыях, прысвечаных вучонаму. Аб немагчымасці прылічыць Елатава да фалькларыстаў-палявікоў у строгім сэнсе і аб спарадычным характары яго экспедыцыйнай працы пісала З. Мажэйка. У анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях» гаворыцца пра арганічнае спалучэнне ў дзейнасці Ялатава даследчыка-тэарэтыка і нястомнага збіральніка, які абследаваў амаль усю тэрыторыю Беларусі.
Больш карэктнае ўяўленне аб палявой працы Елатава даюць матэрыялы фондаў АІМЭФ, а таксама яго публікацыі, куды ў выглядзе нотна-тэкставых транскрыпцый уключаны ўласныя запісы (слыхавыя і аўдыёфіксацыі). Яны сведчаць аб тым, што экспедыцыйныя даследаванні вучонага былі дастаткова інтэнсіўнымі і праходзілі з невялікімі інтэрваламі на працягу ўсёй навуковай дзейнасці.
Ужо ў першыя два гады палявой работы Елатавым было праведзена кропкавае абследаванне ўсіх абласцей Беларусі, што дало яму ўяўленне аб рэгіянальна-стылявых асаблівасцях традыцыйнай музычнай культуры. Аналіз змешчаных у зборніку 1961 г. «Ад песні ды песні» нотна-тэкставых транскрыпцый дазваляе сцвярджаць, што ў сваіх навуковых высновах у ранні перыяд навуковец абапіраўся пераважна на ўласныя палявыя матэрыялы – з 76-ці песенных узораў 55 былі зафіксаваныя ім у экспедыцыях 1957 – 1959 гг.
У наступныя гады экспедыцыйная дзейнасць Елатава праходзіла не толькі на тэрыторыі Беларусі, але і ў асобных абласцях Расіі і Украіны.
Канстанцінава Таццяна Леанідаўна (1972)
Нарадзілася 11.05.1972 г. у Мінску.
У 1991 годзе скончыла Мінскае музычнае вучылішча ім. М. І. Глінкі па спецыяльнасці "тэорыя музыкі", у 1996 годзе - Беларускую дзяржаўную акадэмію музыкі па спецыяльнасці "Музыказнаўства" з прысваеннем кваліфікацыі "музыказнаўца-даследчык, этнамузыколаг, выкладчык музыказнаўчых дысцыплін", у 2003 годзе - аспірантуру пры аспірантуры. Якіменка.
У 1992-1996 гг. працавала на пасадзе лабаранта кабінета народнай музыкі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі.
З 1996 г. па цяперашні час працуе ў дзяржаўнай навуковай установе «Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» (да 2011 г. – Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі) на пасадзе малодшага навуковага супрацоўніка.
У 1997-1998 гг. працавала па сумяшчальніцтве ў Беларускім інстытуце праблем культуры на пасадзе навуковага супрацоўніка.
З 2011 г. працуе па сумяшчальніцтве ў кабінеце традыцыйных музычных культур Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі на пасадзе метадыста, з 2025 г. - старшага навуковага супрацоўніка.
Лаўрэат прэміі ТОП-10 вынікаў дзейнасці вучоных НАН Беларусі ў галіне фундаментальных і прыкладных даследаванняў (2022).
Навукова-даследчая дзейнасць Т. Канстанцінавай ахоплівае шырокае кола этнамузыкалагічных праблем фундаментальнага ўзроўню – арэальныя, рэгіянальныя, лакальна-стылявыя і жанрава-функцыянальныя асаблівасці беларускіх этнапесенных традыцый, тыпалогія раннерадыцыйнага песеннага мастацтва, спецыфіка этнамузычнага ландшафту, гістарыяграфія навукі, тэорыя музычна-харэаграфічнага фальклору, методыка правядзення экспедыцыйна-палявых даследаванняў, вывучэнне традыцыйнай музычнай культуры ў сацыя-псіхалагічным і экалагічным ракурсах. З'яўляецца аўтарам 11 раздзелаў у 4-х манаграфіях, звыш 40 навуковых артыкулаў у айчынных і замежных выданнях, аўтарам-укладальнікам 8 электронных навукова-метадычных выданняў, фальклорнага песеннага зборніка і інш.
У фокусе асаблівай увагі Т. Канстанцінавай Гродзенскага Панямоння, Пскоўшчыны і Смаленшчыны; жанрава-функцыянальныя групы калядных, валачобных, купальскіх напеваў, песні, умоўна прымеркаваныя па часе або абставінах выканання, партызанская песнетворчасць. Даследчыкам прапанавана канцэпцыя музычнай арэалогіі, распрацавана тэорыя рытульнага абходу, створаны «партрэты» вядучых беларускіх этнамузыколагаў Т. Якіменка, Т. Варфаламеевай, В. Ялатава.
Найважнейшай сферай навуковай дзейнасці Т. Л. Канстанцінавай з'яўляецца практычная этнамузыкалогія – экспедыцыйныя даследаванні, якія праводзяцца з 1992 г., раздзічныя формы рэпрэзентацыя аўтэнтычных аўдыёзапісаў, арганізацыя канцэртных мерапрыемстваў і выступленні ў СМІ.
У рамках палявой работы ёю ажыццёўлена франтальнае абследаванне значнай часткі раёнаў Віцебскай вобласці, асобных раёнаў Магілёўскай, Гродзенскай, Брэсцкай і Мінскай абласцей, стацыянарнае назіранне над песеннымі традыцыямі асобных вёсак Брэсцкай і Віцебскай абласцей. Нараўне з правядзеннем уласных экспедыцый з'яўлялася ўдзельнікам, арганізатарам і кіраўніком фальклорнай музычна-этнаграфічнай практыкі студэнтаў БДАМ, удзельнікам сумесных міжнародных палявых выездаў з этнамузыколагамі Расійскай акадэміі музыкі ім. Гнесіных, Латвійскай акадэміі музыкі ім. Вітола, Універсітэта музыкі і выканальніцкіх мастацтваў Вены (Аўстрыя).
На стыку тэарэтычнай і практычнай этнамузыкалогіі знаходзіцца дзейнасць Т. Канстанцінавай па рэпрэзентацыі аўтэнтычных аўдыёзапісаў беларускага фальклору ў выглядзе навукова анатаваных аўдыёкалекцый на кампакт-дысках. Усе яны ўваходзяць у склад маштабнай серыі "Аўдыяатлас традыцыйнай музычнай культуры Беларусі", якая выдаецца з 2006 года ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, і прысвечана раскрыццю рэгіянальных і лакальных асаблівасцей вуснатрадыцыйнай музычнай культуры беларусаў, асобным жанрам каляндарна-песеннага цыклу, прадстаўленню мастацтва спевакоў-карыфаў. вядомых беларускіх этнамузыколагаў.
Падрыхтавала шэраг сцэнарыяў для праграмы "Этнафанія" на канале "Культура" Беларускага радыё з шырокім выкарыстаннем уласных экспедыцыйных запісаў і матэрыялаў Фанаархіва этнамузыкі БДАМ.
Прымала ўдзел у арганізацыі музычна-этнаграфічных канцэртаў з удзелам носьбітаў аўтэнтычных песенных традыцый, якія праходзілі ў рамках Міжнародных навуковых чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906-1987) у Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі.
Відэафільм, падрыхтаваны В.Прыбыловай для навучальнага курса БДАМ «Беларуская народная музычна-інструментальная культура» на аснове матэрыялаў экспедыцыі Т. Канстанцінавай і В. Прыбыловай 2013 г. ва Ушацкі р-н Віцебскай вобласці.
Казачонак Васіль Мікалаевіч (1926, гармонік), в.Завыдрына.
Апытанне вядзе Т. Канстанцінава.
Касцюкавец Ларыса Філіпаўна (1939)
Нарадзілася 15 лютага 1939 года ў Мінску. Жыццёвы шлях Ларысы Філіпаўны Касцюкавец завяршыўся 30 кастрычніка 2014 года ў Мінску.
Вучылася ў Дзіцячай музычнай школе №1 Мінска, потым у Мінскім музычным вучылішчы ім. М. І. Глінкі.
У 1966 годзе скончыла аддзяленне музыказнаўства Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі ім. Луначарскага (клас Л.С. Мухарынскай), у 1972 годзе - аспірантуру Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі імя П.І. Чайкоўскага пад кіраўніцтвам А.У. Рудневай.
Выкладчыцкай дзейнасцю пачала займацца адразу пасля заканчэння кансерваторыі ў яе сценах, займаючы пасады выкладчыка, старшага выкладчыка, дацэнта кафедры тэорыі музыкі, а таксама загадчыка дадзенай кафедры ў перыяд 1981–1986 гг.
З 1991 года працавала на кафедры беларускай музыкі на пасадзе дацэнта, а потым прафесара (з 1996 г.).
Кандыдацкую дысертацыю "Кантавая культура ў Беларусі" абараніла ў 1978 годзе ў Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі імя П.І. Чайкоўскага, доктарскую дысертацыю "Стылістыка канта і яе ажыццяўленне ў беларускай народнай песні" – у 2012 годзе ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі. У 1982 годзе было прысвоена вучонае званне дацэнта.
Даследчыкам зроблены звыш 10 000 транскрыпцый беларускіх народных песень, кантаў, псальмаў.
На кафедры беларускай музыцы распрацавала і вяла курсы навучальных дысцыплін па музычным фальклоры і музычнай палеаграфіі – “Музычны фальклор”, “Беларускі музычны фальклор”, “Музычная палеаграфія”, “Нотныя транскрыпцыі музыкі вуснай традыцыі”, “Традыцыйныя музычныя культуры”.
Вучоным праведзена вялікая работа ў сферы палявых і экспедыцыйных даследаванняў, ажыццёўлены экспедыцыі ў амаль 500 населеных пунктаў Беларусі, Расіі, Украіны, запісана звыш 16000 узораў народных песень і звыш 500 інструментальных найгрышаў на народных інструментах.
Пастаянна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях у розных гарадах Беларусі, Расіі, Украіны, у рабоце экспертных камісій па абароне дысертацый, выступала ў якасці лектара і вядучай канцэртаў народных выканаўцаў і харавых калектываў у Мінску і Маскве.
У 1982 годзе арганізавала ў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі кабінет народнай музыкі (цяпер - кабінет традыцыйных музычных культур БДАМ) і да 2000 года была яго навуковым кіраўніком.
Ларыса Піліпаўна з'яўляецца аўтарам 4-х манаграфій і больш за 100 навуковых артыкулаў, прысвечаных пытанням кантавай культуры, фальклору і музычнай медыявістыкі. Магістральным напрамкам навукова-даследчай дзейнасці была бытавая і народная музычная культура Беларусі. У сваіх працах Л.Ф. Касцюкавец даказала існаванне на беларускіх землях з ХV ст. бытавой кантавай культуры - яркага здабытку нашага народа. Першай значнай вяхой у гэтым кірунку стала абарона кандыдацкай дысертацыі на тэму "Кантавая культура ў Беларусі" (1978), якой папярэднічала выданне аднайменнай манаграфіі (1975). У далейшым гэтай тэматыцы былі прысвечаны фундаментальныя працы – манаграфіі “Стылістыка канта і яе ажыццяўленне ў беларускіх народных песнях” (у 2-х кн., 2006 – 2008) і “Фалькларызацыя канта” (2014). Даследчык распрацавала і ўкараніла ўніверсальныя метады рэдагавання, тактавання і аналізу канта, якія прымяняюцца як для побытавай, так і для прафесійнай і народнапесеннай творчасці. У 2012 годзе Л.Ф. Касцюкавец абараніла доктарскую дысертацыю на тэму "Стылістыка канта і яе ажыццяўленне ў беларускай народнай песні". У ёй упершыню ў айчыннай і сусветнай навуцы цэласна была вывучана стылістыка канта ў яе эвалюцыі з улікам гістарычнага кантэксту, даказана арыгінальнасць і самабытнасць беларускай кантавай культуры.
Навуковыя працы Л.Ф. Касцюкавец у сферы медыявістыкі прадстаўляюць вялізны корпус даследаванняў, які не толькі істотна пашырыў уяўленні аб старажытных рукапісных пеўчых зборніках, але і стаў метадалагічным базісам для іх вывучэння многімі айчыннымі і замежнымі вучонымі. Так, у манаграфіі «Рукапісны беларускі Ірмолай на квадратных лінейных нотах 091/283к і яго спевы «Наслаўнік царэвіча Яраслава», Л.Ф. Касцюкавец падкрэслівае ўнікальнасць кожнай рукапіснай крыніцы, упершыню ў шырокім аб'ёме прыводзіць асноўныя пазіцыі яе агульнапалеаграфічнага і музычна-палеаграфічнага апісання. Спіс абавязковых для даследавання пазіцый уяўляецца лімітава ёмістым, усеахопным. Таксама ў рабоце вучоны прадстаўляе ўласны метад аналізу песнапенняў і апісання манускрыптаў.
Адзін з найбольш арыгінальных артыкулаў даследчыка - "Катавасія на восем гласаў з беларускага рукапіснага ірмолоя квадратна-лінейнай натацыі 11Рк 922к" - прысвечаны даследаванню гласовости на прыкладзе аднаго спеву. У ёй прадстаўлены музычна-тэкставы стылістычны аналіз мелодыкі саміх гласаў і аналагічных трапарных, падкрэслівае незвычайнасць, яркасць беларускіх песнапенняў. Галоўнай высновай становіцца думка аб новым падыходзе да галасавасці і сувязі яе з канкрэтнай эпохай, гістарычнымі, палітычнымі, нацыянальнымі асаблівасцямі, прыналежнасцю той ці іншай канфесіі.
Вялікае значэнне маюць і метадычныя працы Л.Ф. Касцюкавец. Ёю распрацаваны шэраг новых навучальных курсаў, сярод якіх - "Музычная палеаграфія", "Стылістыка народнай песні", "Транскрыпцыя народных песень"; у курсе “Традыцыйныя культуры свету” – рускі, украінскі і польскі музычны фальклор.
Апошнімі буйнымі даследаваннямі ў галіне беларускага музычнага фальклору сталі працы "Гістарычная песня (праблемы відава-жанравага пераасэнсавання)" і "Па слядах Яна Баршчэўскага (па матэрыялах фальклорнай экспедыцыі 2012 г.)", якія ўвайшлі ў пасмяротнае выданне Л.Ф. Касцюкавец "Выбраныя працы па беларускім музычным фальклору" (Мінск, 2019). Упершыню ў беларускім этнамузыказнаўстве на прыкладзе аўтарскіх транскрыпцый гістарычных песень была ўсебакова прааналізавана іх музычна-паэтычная стылістыка. Навукоўцам была зроблена музычная рэканструкцыя найбагацейшага паэтычнага матэрыялу, зафіксаванага звыш 170 гадоў таму Я. Баршчэўскім на сваёй малой радзіме, даказана захаванасць унікальных жанраў традыцыйнага песенна-інструментальнага фальклору Расоншчыны, якія дайшлі да нашых дзён.
Узнагароджана медалём "Ветэран працы" (1985), Ганаровым знакам Міністэрства культуры РБ (1999).
З'яўлялася членам Саюза кампазітараў СССР з 1985 г.; Беларускага саюза кампазітараў (аўтаматычна, з моманту заснавання).
З 1972 па 2013 гг. з'яўлялася навуковым кіраўніком фальклорна-этнаграфічнай практыкі студэнтаў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі, потым (з 1992 г.) – Беларускай акадэміі музыкі і (з 1997 г.) Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі. Ажыццяўляла навуковае кіраўніцтва дыпломнымі працамі (36 дыпломнікаў), кандыдацкімі дысертацыямі (4 кандыдаты мастацтвазнаўства).
Пад навуковым кіраўніцтвам Л.Ф. Касцюкавец былі абаронены 4 кандыдацкія дысертацыі:
Навуковыя працы Л.Ф. Касцюкавец з'явіўся найкаштоўнейшым укладам у беларускую этнамузыкалогію. Прафесійныя інтарэсы даследчыка былі засяроджаны на праблемах бытавой музычнай культуры, народнапесеннай творчасці. Яна выступіла адным з заснавальнікаў беларускай школы музычнай медыявістыкі і вядучым яе прадстаўніком, вывучала старажытнарускі і беларускі знамянны распеў, беларускі слупавы распеў, музыку праваслаўнай традыцыі.
Сфера навуковых інтарэсаў Л.Ф. Касцюкавец ахоплівала праблемы музычнай культуры Беларусі ХV–ХVIII стст., медыявістыкі, бытавой музычнай (кантавай) культуры і народна-песеннай творчасці.
Даследаванне кантавай традыцыі адкрыла невядомую раней вобласць беларускага музычнага мастацтва. Цяпер яно прадстаўлена не толькі ў мастацкай сферы, але і ў вучэбна-педагагічнай практыцы (навучальныя праграмы, дапаможнікі, рэпертуарныя зборнікі) За гады навуковай і педагагічнай работы вучоным была выяўлена вялікая колькасць музычных помнікаў пісьмовай традыцыі (беларускіх кантоў), якія ўвайшлі ў рэпертуар многіх творчых калектываў.
Даследаванне беларускага фальклору, разуменне неабходнасці пісьмовай фіксацыі спадчыны вуснай традыцыі беларусаў, важнасці даследавання старажытных песнапенняў, вывучэнне гістарычнага мінулага сваёй радзімы – галоўная задача, якую паставіла перад сабой Л.Ф. Касцюкавец. Яе навуковыя працы, запатрабаваныя як у нашай краіне, так і за яе межамі, уносяць істотны ўклад у справу вывучэння нацыянальнай беларускай музычнай культуры, раскрываюць непаўторны свет музычнага мастацтва нашых продкаў, садзейнічаюць прапагандзе айчыннай музыкі.
Практычная этнамузыкалогія складала адну з найважнейшых сфер дзейнасці Л.Ф. Касцюкавец. Палявыя даследаванні ажыццяўляліся ёю на працягу 43 гадоў з 1972 па 2013 гады. За гэты перыяд было запісана звыш 16000 узораў песеннага фальклору і звыш 500 узораў - інструментальнага. У 1982 у сценах Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі ім. А. Луначарскага Ларысай Філіпаўнай быў створаны Кабінет народнай музыкі (цяпер - Кабінет традыцыйных музычных культур), якім яна кіравала да 2000-га года. Гэта стала важным укладам у вывучэнне народнай музычнай культуры, парадкаванне і каталагізацыю яе ўзораў. Фоназапісы, зробленыя ёю ў экспедыцыях, складаюць асноўную частку фонду.
Л.Ф. Касцюкавец пабывала з экспедыцыямі ў амаль 500 населеных пунктах Беларусі, Расіі, Украіны. Беларускія рэгіёны былі абследаваны вельмі грунтоўна, некаторых з іх яна наведвала неаднаразова ў розныя гады:
Мажэйка Зінаіда Якаўлеўна (06.12.1933, Орша – 08.03.2014, Мінск)
Нарадзілася ў г. Оршы ў сям'і служачага. Гады Вялікай Айчыннай вайны правяла з роднымі ў партызанскай зоне Лепельшчыны (Віцебская вобл.).
У 1952 г. скончыла сярэднюю школу ў г. п. Халопенічы Мінскай вобласці (залаты медаль). У 1952-1956 гг. навучалася ў Мінскім музычным вучылішчы на аддзяленні тэорыі музыкі. У 1961 г. скончыла Беларускую дзяржаўную кансерваторыю па спецыяльнасці «Музыказнаўства» (клас К. І. Сцепанцэвіч). З 1963 па 1966 гг. прайшла навучанне ў аспірантуры Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі пад рук. Е. В. Гіпіуса (Масква).
З 1962 па 2011 гг. працавала ў аддзеле музычнага мастацтва і этнамузыкалогіі ІІЭФ НАН Беларусі на пасадах малодшага навуковага супрацоўніка, старшага навуковага супрацоўніка, вядучага навуковага супрацоўніка.
Музыказнаўца, этнамузыколаг, этнакінематаграфіст. У 1972 г. у Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі ім. П.І.Чайкоўскага абараніла кандыдацкую дысертацыю "Традыцыйнае песеннае мастацтва ў сучасным музычным побыце беларускай палескай вёскі (на прыкладзе вёскі Тонеж)".
У 1992 г. у Расійскім інстытуце мастацтвазнаўства (Масква) адбылася абарона доктарскай дысертацыі "Каляндарна-песенная культура Беларусі: вопыт сістэмна-тыпалагічнага даследавання".
З'яўлялася членам беларускіх творчых саюзаў – Саюза кампазітараў, Саюза кінематаграфістаў, Саюза музычных дзеячаў, членам Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, членам бюро Усесаюзнай фальклорнай камісіі Саюза кампазітараў СССР, членам Камісіі Славянскага. членам Камісіі па даследаваннях Міжнароднай арганізацыі па народнай творчасці (IOV), членам Еўрапейскага семінара этнамузыколагаў (ESEM), членам Амерыканскага біяграфічнага інстытута ў Нью-Йорку (ABI), членам Інтэрнацыянальнага біяграфічнага цэнтра ў Кембрыджы (IBC).
Асноўныя навуковыя палажэнні адлюстраваны ў больш чым 200 публікацыях аўтара, у ліку якіх 5 манаграфічных кніг, раздзелы ў калектыўнай манаграфіі і ў 11-м томе (“Музыка”) з серыі “Беларусы”, 3 манаграфічныя песенныя зборнікі, шэраг тамоў з серыі “Беларуская народная творчасць”, артыкулы ў навуковых зборніках, Балгарыі, Македоніі, Германіі, Англіі і ЗША.
Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі (1987). Лаўрэат прэміі Саюза кампазітараў СССР імя акадэміка Б. Асаф'ева (1991), Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (1994), уладальнік Гран-пры шэрагу міжнародных кінематаграфічных фестываляў.
У 1975-1985, 1990-2010 гг. ажыццяўляла навуковае кіраўніцтва чатырма этнамузыкалагічнымі тэмамі ІІЭФ НАН Беларусі ў рамках Дзяржаўных комплексных праграм навуковых даследаванняў. З 1992 па 2011 гг. кіравала шасцю навукова-даследчымі праектамі Беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаванняў.
Падрыхтавала 2-х кандыдатаў мастацтвазнаўства (Т. Б. Варфаламеева, В. М. Яшчанка).
Праблематыку навуковых прац З. Мажэйкі складаюць: стылявыя асаблівасці і тыпалогія песенна-абрадавага фальклору беларусаў, мелас неабрадавай песеннай лірыкі, этнапсіхалагічныя аспекты музычнага фальклору, экалогія руральнай народна-песеннай культуры, гісторыя этнамузыкалогіі Беларусі. Даследаванне каляндарна-песеннай культуры Беларусі на аснове сістэмна-тыпалагічнага метаду дало магчымасць вучонаму раскрыць асаблівую грамадска-сацыяльную значнасць каляндарных песень, іх поліфункцыянальнасць і заканамернасці меладычнай тыпізацыі, тыпы напеваў і іх арэалы. З. Мажэйка паказана спецыфіка каляндарных напеваў у розных рэгіянальных песенных традыцыях Беларусі, а таксама іх вялікая ўстойлівасць у макрасістэме песеннага фальклору беларусаў.
Фундаментальныя распрацоўкі З.Мажэйкі ў ІІЭФ былі накіраваны на зацвярджэнне этнамузыкалогіі ў ліку прафіліруючых дысцыплін у сістэме народазнаўчай і мастацтвазнаўчай навукі. Ёю былі рэалізаваны чатыры этнамузыкалагічныя тэмы ІІЭФ НАН Беларусі ў рамках Дзяржаўных комплексных праграм навуковых даследаванняў (РКПНІ) і шэсць спецыяльных праектаў па грантах Беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаванняў (БРФФД); распрацавана праграма па стварэнню новага тыпу даследчых манаграфічных зборнікаў на аснове аўтарскіх палявых запісаў, якія прадстаўляюць песенныя сістэмы ўсіх беларускіх рэгіёнаў; у рамках рэалізацыі названай праграмы ажыццёўлена выданне зборнікаў З. Мажэйкі “Песні Беларускага Паазер'я” (1981), “Песні Беларускага Палесся” (вып. 1–2, 1983–1984), “Песні Беларускага Падняпроўя” (у суаўт. з Т.Варфаламеевай). Беларускага Панямоння» (1998).
Аб маштабе прызнання дасягненняў З. Мажэйкі ў галіне фундаментальнай навукі сведчаць шматлікія ўзнагароды Амерыканскага і Англійскага інтэрнацыянальных біяграфічных цэнтраў: залаты медаль "За выдатныя творчыя дасягненні на працягу ўсяго жыцця" – ABC, 2000; Алмаз Леанарда Да Вінчы - IBC, 2007; у персанальнай намінацыі "Gold Medаl for Belarus", прысуджаецца за надзвычайны ўклад асаблівым творчым шляхам у нацыянальнае жыццё краіны - ABI, 2011. Імя З. Мажэйкі адзначана ў Міжнародным даведніку вядомых прафесійных лідэраў (ABI, 2000), у кнізе "2000 выбітных інтэлектуалаў 21 стагоддзя" (IBC, 2008).
Дзейнасць З. Мажэйкі ў галіне практычнай этнамузыкалогіі рэалізоўвалася ва ўзаемасувязі экспедыцыйна-палявога і навукова-асветніцкага напрамкаў.
Экспедыцыйна-палявая дзейнасць З. Мажэйкі ахапіла больш за чатыры дзесяцігоддзі (1957–1997), уключыўшы экспедыцыі рознай накіраванасці і тыпаў: 1. суцэльнае абследаванне ўсіх рэгіёнаў і зон з чаргаваннем раздзельнай і сінхроннай фіксацыі; 2. стацыянарнае абследаванне "песенных сёлаў" метадам "уключанага назірання" (мяркуе непасрэднае "ўжыванне" даследчыка ў які вывучаецца аб'ект); 3. тэматычныя экспедыцыі з рэкагнасцыровачнымі і кантрольнымі выездамі; 4. паўторныя экспедыцыі па маршрутах папярэдніх збіральнікаў. Новым стала прымяненне кагнітыўнага падыходу, які прадугледжвае камунікатыўную сувязь даследчыка з носьбітамі народна-песенных традыцый у найбольш рэпрэзентатыўных «песенных сёлах».
Значная колькасць экспедыцый была праведзена З. Мажэйкам у працэсе працы над даследчымі зборнікамі новага тыпу, якія сістэмна прадстаўляюць песенную культуру шэрагу этнаграфічных рэгіёнаў Беларусі. Так, у зборнік "Песні Беларускага Паазер'я" (1981) увайшлі запісы з 42 населеных пунктаў Віцебскай вобл., у "Песні Беларускага Палесся" (вып. 1-2, 1983-1984) фіксацыі з 17 населеных пунктаў Брэсцкай вобл. і 26 населеных пунктаў Гомельскай вобл. Усяго З. Мажэйка абследаваны 54 раёны Беларусі.
Навукова-асветніцкая дзейнасць З. Мажэйкі была «цалкам сфакусаваная на папулярызацыі і абароне аўтэнтычных праяў музычнага фальклору як самакаштоўнай і самадастатковай галіны руральнай мастацкай культуры, прадстаўленай яе носьбітамі-карыфеямі» (І. Саламевіч). Маніфестацыя аўтэнтычных гучанняў народнай песні ажыццяўлялася ёю ў музычна-этнаграфічных канцэртах-паказах у Мінску (1968, 1993) і Маскве (1971, 1978); на грампласцінках (дысках), выдадзеных пад эгідай ЮНЕСКА (1981, 1988) і ВГВА «Фірма Мелодыя» (1986, 1990 гг.); у цыкле музычна-этнаграфічных кінастужак, знятых па сцэнарыях З. Мажэйкі і з непасрэдным удзелам яе як этнакінематаграфіста ў здымачнай групе кінастудыі "Беларусьфільм" (ПТА "Летапіс") (1972, 1979, 1982, 1986, 1996, 1996). Стварэнне З. Мажэйкі ў айчынным кінематографе ўнікальных па навуковай і мастацкай раўнацэннасці этнамузычных фільмаў было адзначана Дзяржаўнай прэміяй Рэспублікі Беларусь (1994 г.).
Карта раёнаў, абследаваных экспедыцыямі З. Мажэйкі:
Мухарынская Лідзія Саулаўна (27.03.1906, Тбілісі – 24.05.1987, Мінск)
Музычная адукацыя ўключыла наступныя этапы: 1925–1927 гг. – музычная школа пры Адэскай кансерваторыі, 1927–1929 гг. – Адэскі музычна-драматычны інстытут, 1929–1931 гг. – музычнае вучылішча ім. Глазунова (Масква), 1932–1939 гг. - гісторыка-тэарэтычны факультэт Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі ім. П. І. Чайкоўскага (клас А. Хахлоўкінай). Скончыла МГК па спецыяльнасці «музыказнаўца» (з адзнакай); дыпломная работа "Аналіз санаты Бетховена ор 106" была ўдастоена І прэміі на конкурсе студэнцкіх работ МГК.
З 1925 г. займалася музычна-педагагічнай дзейнасцю. Працавала выязным інструктарам Усесаюзнага радыёкамітэта (1932), кансультантам на міжнароднай выставе інструментаў народаў СССР (1937–1938).
У 1939-1941, 1948-1987 гг. працавала ў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі ім. А. В. Луначарскага, дзе вяла навучальныя курсы музычнага фальклору, гісторыі рускай, беларускай, савецкай і замежнай музыкі, методыкі выкладання музычнага фальклору і музычна-гістарычных дысцыплін, спецыяльны клас. У пасляваенныя гады (1945–1947) выкладала ў некалькіх музычных навучальных установах Масквы і Горкага, працавала навуковым супрацоўнікам Дзяржаўнага цэнтральнага музея музычнай культуры (Масква).
Музыказнаўца, этнамузыколаг. Кандыдат мастацтвазнаўства (1968). Дацэнт (1969). Заснавальнік навуковай школы этнамузыкалогіі ў БДК/БДАМ.
Вяла інтэнсіўную навуковую (даследчую, экспедыцыйна-палявую) і публіцыстычную дзейнасць па лініі БГК і Саюза кампазітараў БССР. У 1968 г. абараніла кандыдацкую дысертацыю «Сучасная беларуская народная песня (Беларуская народная песнетворчасць савецкай эпохі): Гістарычнае развіццё. Інтанацыйны склад» (Масква, МГК).
Аўтар каля 100 публікацый, якія ўключаюць манаграфічныя даследаванні, навучальныя дапаможнікі, артыкулы ў навуковых і перыядычных выданнях, энцыклапедыях; тэле- і радыёперадач; запісаў беларускіх традыцыйных, рэвалюцыйных і сучасных песень (звыш 900); дакладаў на навуковых канферэнцыях, кангрэсах, сімпозіумах, семінарах (у тым ліку ўсесаюзных і міжнародных), водгукаў на кандыдацкія дысертацыі.
Удзельнічала ў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг. Скончыўшы школу медсясцёр, у верасні 1941 г. была накіравана ў медсанбат 324-й стралковай дывізіі, у складзе якой дайшла да Кёнігсберга. Скончыла вайну на Далёкім Усходзе.
Узнагароджана ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі "За абарону Масквы", "За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1954 гг.", "За ўзяцце Кёнігсберга" і некалькімі юбілейнымі медалямі, значком "За выдатную працу" радыёвяшчанні і тэлебачанні (1965), ганаровымі граматамі Міністэрства культуры БССР (1966), грамадскіх і прафсаюзных арганізацый.
Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1974). Член Саюза кампазітараў БССР.
У навуковых працах Л. Мухарынскай аб'ёмна пастаўлены эстэтычныя, стылістычныя, культуралагічныя, тыпалагічныя, метадалагічныя пытанні. Асноўнае кола праблем складаюць: гістарычнае станаўленне і развіццё беларускага музычнага фальклору, стылявыя асновы беларускай традыцыйнай песеннай класікі, музычна-паэтычная стылістыка рэвалюцыйнай і партызанскай песні, музычная мова беларускай народнай песні савецкага перыяду, "інтанацыйны пошук" народных спевакоў, кампазітарская творчасць, гісторыя. Да актуалій беларускай этнамузыкалогіі даследчык аднесла вывучэнне першасных песенных тыпаў як каранёвага пласта народнага меласа і дынамікі іх пераўтварэння ў працэсе гістарычнага развіцця нацыянальнага фальклору.
Навукоўцам упершыню спецыяльна даследавана праблема гістарычнай перыядызацыі беларускага музычна-фальклорнага працэсу, у выніку чаго раскрыта шматмернасць гістарычнай сістэмы песеннага фальклору Беларусі, распрацаваны тэрміналагічны апарат паняццяў для вызначэння асноўных яго гістарычных пластоў (раннетрадыцыйны, познерадыцыйны, сучасны), паказана іх суіснаванне ў беларускай музычнай культуры.
Разглядаючы ў тэарэтычным плане працэс узнікнення музычнай выявы, мастацкага абагульнення ў сучасным напеве, Л. Мухарынская распрацавала новыя паняцці «кульмінацыйная страфа», «партрэціруючы напеў», «сям'і роднасных напеваў». Ёю прапанавана тэорыя «скрыжаваных інтанацыйных палёў»; шматгранна раскрыты інтанацыйныя асаблівасці сучаснай беларускай народнай песні, абумоўленыя новымі сацыяльна-грамадскімі ўмовамі і пошукам адэкватных форм і метадаў мастацкага абагульнення рэчаіснасці.
Адмысловае значэнне для сучаснай навукі мае даследаванне Л. Мухарынскай «Праблемы фармавання ладу ў святле гісторыі мыслення: Тэзы. Разважанні» (1989), выкананае на скрыжаванні этнамузыкалагічнай, музычна-гістарычнай, тэарэтычнай, генетычнай, філасофскай і эстэтычнай праблематык.
Л. Мухарынская стаяла ля вытокаў экспедыцыйна-палявых даследаванняў у БДАМ. Яе экспедыцыйная дзейнасць ахоплівае перыяд з 1943 да 1978 гг. Яна ўключае работу па спраектаванай К. В. Квіткай праграме кабінета народнай музыкі МГК (анкетаванне ўраджэнцаў паўночных абласцей СССР у гады ВАВ, паездка ў Верхнядзвінскі р-н Беларусі ў 1947 г.); першыя палявыя запісы "народных песень рэпертуару часцей Савецкай Арміі" ў 1943–1945 гг.; экспедыцыйныя выезды для ажыццяўлення ўласнай праграмы навуковых даследаванняў (індывідуальна, у складзе комплексных экспедыцый АН БССР, як кіраўнік навучальнай фальклорнай практыкай студэнтаў БГК), дзейнасць па лініі фальклорнай камісіі Саюза кампазітараў БССР.
Л. Мухарынская праводзіла экспедыцыі рознай накіраванасці: 1. кропкавае (выбарачнае) абследаванне некалькіх раёнаў у рамках аднаго выезду; 2. франтальнае абследаванне аднаго раёна; 3. суцэльнае абследаванне невялікіх локуса. Прынцыповым для даследчыка з'яўляецца погляд на культуру "знутры" (вачамі носьбітаў традыцыі), чым абумоўлена значэнне этнапсіхалагічнага падыходу. Арганізоўваючы інтэрв'ю з прадстаўнікамі ўсіх узроставых груп (дзеці і падлеткі, моладзь, дарослыя, пажылыя), розных сацыяльных груп і родаў дзейнасці (шахцёры-адходнікі з Данецкага вугальнага басейна, рыбакі воз. Нарач, былыя партызаны, настаўнікі, вучні, студэнты, удзельнікі хору. ступені поўна зафіксавала жанравы склад песня, які належыць ім, рэпертуару.
Раёны, абследаваныя экспедыцыямі Л. Мухарынскай:
Назіна Іна Дзмітрыеўна (31.10.1937, Мінск – 03.10.2021, Мінск)
У 1961 г. скончыла Беларускую дзяржаўную кансерваторыю ім. А. В. Луначарскага па класе фартэпіяна Г. Пятрова.
У 1961-1963 гг. працавала выкладчыкам у Магілёўскім музычным вучылішчы, у 1963–1968 – у Мінскім музычным вучылішчы.
Пасля заканчэння аспірантуры Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН БССР (1970; рук. прафесар А. Аляксееў) працавала ў ІІЭФ да 1992 г. як старшы навуковы супрацоўнік аддзела музычнага мастацтва.
З 1992 г. працавала як дацэнт (1992), потым як прафесар (1995) на кафедры беларускай музыкі фартэпіяннага і кампазітарска-музыказнаўчага факультэта Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, на працягу пяці гадоў (1997–2002) была загадчыкам кафедры.
Этнамузыколаг, доктар мастацтвазнаўства (1998), прафесар (2000).
У 1979 г. ёю была абаронена кандыдацкая дысертацыя «Беларускі фартэпіянны канцэрт» (Кіеў, Інстытут мастацтвазнаўства, фальклору і этнаграфіі АН УССР), у 1998 – доктарская дысертацыя «Традыцыйная народна-інструментальная музыка Беларусі» (Масква; абаронена па сукупнасці некалькіх манаграфій і навуковага даклада).
Працягваючы займацца даследаваннямі розных напрамкаў беларускай народнай музычна-інструментальнай культуры – этнаарганалагічнага, этнаарганафанічнага і этнагістарыяграфічнага, у БДАМ Іна Дзмітрыеўна распрацавала і чытала спецыяльныя курсы: “Беларускія народныя музычныя інструменты”, “Беларуская народная музычна-інструментальная культура”, “Нотная транс; вяла спецыяльны клас этнаінструментазнаўства.
З'яўлялася членам Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый Д 09 01.01 пры БДАМ, рэдкалегіі "Беларуская энцыклапедыя", камісіі па даследаваннях і навуцы Міжнароднай арганізацыі па народнай творчасці (IOV), камітэта музеяў музычных інструментаў і калекцый (CIMCIM), таварыствы этнамузыколагаў (ESM, США).
Публікацыі Назінай (5 манаграфій, некалькі дзесяткаў артыкулаў у навуковых зборніках, часопісах, энцыклапедыях розных краін), яе даклады на шматлікіх аўтарытэтных міжнародных канферэнцыях, сімпозіумах у Маскве, Санкт-Пецярбургу, Вільнюсе, Варшаве, Парыжы, Вене і інш., а таксама створаныя па яе сцэнарах і музычных народах. і інструменталістам-выканаўцам аказалі ўплыў на этнамузычнае славяназнаўства, сталі адкрыццём для міжнароднай навуковай супольнасці, у новым ключы прадставілі беларускую народную музычна-інструментальную культуру.
Лаўрэат спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за высокія творчыя поспехі ў галіне крытыкі і мастацтвазнаўства (1998), уладальнік шэрагу ўзнагарод: медаль "Ветэран Працы" (1990), Ганаровы знак Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь (1997), Дыплом аб прысуджэнні Прэміі года за высокія творчыя дасягненні ў галіне крытыкі і мастацтвазнаўства (1998).
Сярод выпускнікоў класа этнаінструментазнаўства – доктара мастацтвазнаўства В. Дадзіёмава, М. Яканюк, кандыдаты мастацтвазнаўства Т. Ліхач, М. Казловіч, Я. Шацько.
Навуковая творчасць І. Д. Назінай сканцэнтравана вакол распрацоўкі праблем, звязаных з народнай музычна-інструментальнай культурай беларусаў. Навукоўца адрознівае шырыня пытанняў, навізна падыходаў, выпрацаваная стройная канцэпцыя адзінства народнага інструменталізму, якая заключаецца ў разуменні і раскрыцці ўзаемазвязанасці пяці элементаў народна-інструментальнай культуры. Да такіх элементаў, якія разглядаюцца Назінай як культурныя феномены, адносяцца: Музыка (Homo musicus); Інструментарый (гукавы і ўласна музычны); Выканаўства (Артыкуляванне); Музыка (тэмбрашумавыя, ударнарытмічныя комплексы, меладычныя адукацыі); Філасофія інструменталізму.
Абапіраючыся на навуковыя ўяўленні, якія зацвердзіліся ў асяроддзі вядомых вучоных-этнаінструментазнаўцаў (Э Штокман, А. Эльшэк, К. Рэйнгард і інш.), распрацоўка музычна-інструментальнай культуры беларусаў была пачата з даследавання інструментарыя, што адлюстравалася ў манаграфіі «Беларускія народныя музычныя інструменты»9. На аснове велізарнага матэрыялу, сабранага ва ўласных спецыялізаваных палявых экспедыцыях, знойдзенага ў разнастайных, неаднародных і неадназначных па сваіх пазнавальна-інфармацыйных магчымасцях крыніцах, Назина вызначыла склад музычнага інструментара, які склаўся ў беларусаў да цяперашняга часу, ажыццявіла яго сістэматызацыю з апорай на агульнапрынятую. Хорнбастэля – К. Закса, прывяла як паўсюдна існуючыя, так і мясцовыя назвы інструментаў і іх асобных частак, апісала канструкцыю, форму і памеры, ахарактарызавала гучанне, строй і гукарад, спосабы вырабу і матэрыял. Не засталіся ўбаку пытанні, звязаныя з вызначэннем грамадскіх і мастацкіх функцый інструментаў, рэпертуару народных музыкантаў. Дзякуючы публікацыі велізарнай колькасці аўтарскіх натацый найгрышаў стала магчымым судзіць аб выразных і тэхнічных магчымасцях тых ці іншых гукавых прылад, паказаць іх бясспрэчнае ўздзеянне (разам з індывідуальнасцю выканаўцы) на фармаванне стылістыкі найгрышаў.
Аналіз літаратурных, выяўленчых, рэчавых гістарычных помнікаў даў магчымасць Назінай закрануць пытанне часу з'яўлення розных інструментаў на тэрыторыі Беларусі, прасачыць іх гістарычную зменнасць, пашырыць і паглыбіць уяўленні аб складзе беларускіх народных музычных інструментаў, выказаўшы меркаванне аб неправамернасці аднясення да іх адных (гусляў, гудкоў, гудкоў, гудкоў скрыпцы, басэтле), абгрунтаваўшы неабходнасць дапаўнення трэцімі (парныя дудкі, цытры).
Важным этапам даследчай працы Назінай з'яўляецца анталогія «Беларуская народная інструментальная музыка» (1989), якая прадставіла вынік сінхроннага вывучэння музычных інструментаў і найгрышаў, якія на іх прайграваюцца. Музычна-інструментальная творчасць, якая рэпрэзентуецца 302 узорамі, паўстае як складаная, унутрана разгалінаваная гетэрагенная сістэма, якая аб'ядноўвае чатыры асноўныя пласты, кожны з якіх выяўляе сябе праз уласцівыя ім уласцівасці – сігнальнасць, гукавыяўленчасць, песеннасць і маторнасць. У выніку этнаінструментазнаўца не проста разглядае склад, асаблівасці функцыянавання і стылявыя рысы найгрышаў, а дае дакладную іх класіфікацыю, падзяляючы на найгрышы сігнальныя, гукавыяўленчыя, песенныя (абрадавыя і неабрадавыя) і маторныя (танцавальныя і вясельныя маршы).
Дзейнасць І. Д. Назінай у галіне практычнай этнамузыкалогіі пачалася ў пачатку 1970-х гадоў і ахапіла некалькі напрамкаў. Адно з іх - экспедыцыйна-палявыя даследаванні традыцыйнай музычна-інструментальнай культуры на ўсёй тэрыторыі Беларусі, дзякуючы чаму быў сабраны бясцэнны фонд аўдыёзапісаў, фотаздымкаў, калекцыя аўтэнтычных беларускіх музычных інструментаў, былі выяўлены яркія музыканты і разнастайныя інструментальныя калектывы. Гэта стала факталагічнай базай для распрацоўкі канцэптуальна-метадалагічнай асновы вывучэння народнай музычна-інструментальнай культуры беларусаў, дазволіла ажыццявіць буйнамаштабную рэканструкцыю фонду беларускай народна-інструментальнай культуры ў адзінстве складальнікаў - інструмента, музыканта, музыкі і філасофіі народнага інструменталізму.
Разнапланавыя праявы традыцыйнай музычна-інструментальнай культуры, выяўленыя ў фальклорна-інструментазнаўчых экспедыцыях, былі шырока прадстаўлены Назінай у яе навукова-асветніцкай дзейнасці:
«Грай, скрыпка, грай» / сцэн. І. Назіна. – Белвідэацэнтр, 1992.
https://vk.com/wall-179944302_1717
«Галасы зямлі маёй» / сцэн. І. Назіна, Р. Гамзовіч. – Белвідэацэнтр, 1993.
https://e-catalog.nlb.by/Record/BY-NLB-br1555501
«Зачараваная дудка: З гісторыі беларускіх музычных інструментаў. Фільм першы» / сцэн. І. Назіна, 1994.
«Труба і рог: З гісторыі беларускіх музычных інструментаў. Фільм другі» / сцэн. І. Назіна. – Белвідэацэнтр, 1995.
https://e-catalog.nlb.by/Record/BY-NLB-br1555515
«Цымбаліста» / сцэн. І. Назіна. – Беларусьфільм: «Летапіс», 1995.
https://www.youtube.com/watch?v=p-swnyRMkWA
«Бубен і барабан» / сцэн. І. Назіна. – Белвідэацэнтр, 1997.
Прыбылава Васіліна Міхайлаўна
Нарадзілася 21 лістапада 1974 г. у г. Чыта (Расійская Федэрацыя).
У 1993 годзе скончыла Магілёўскае музычнае вучылішча ім. М. А. Рымскага-Корсакава па спецыяльнасці «тэорыя музыкі», у 1999 – Беларускую дзяржаўную акадэмію музыкі па спецыяльнасці «Музыказнаўства» з прысваеннем кваліфікацыі «музыказнаўца, выкладчык музыказнаўчых дысцыплін, музыказнавец-беларусіст, этнамузыколаг, музыказнаўца-00 акадэміі музыкі пад кіраўніцтвам Т. С. Якіменка.
З 1997 па цяперашні час працуе ў кабінеце традыцыйных музычных культур (да 2011 г. кабінет народнай музыкі) Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі (на пасадзе лабаранта, затым метадыста, з 2025 – старшага навуковага супрацоўніка).
У 2011–2015 працавала на пасадзе старшага навуковага супрацоўніка ў дзяржаўнай навуковай установе “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі”, у 2015–2019 – нам. дырэктара па вучэбнай і выхаваўчай рабоце ў Дзіцячай музычнай школе мастацтваў № 14 г. Мінска.
З 2004 - выкладае ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, дзе чытае навучальныя курсы этнамузыкалагічнага і музычна-гістарычнага профілю. З 2021 – вядзе лекцыйныя, практычныя і індывідуальныя заняткі па прадметах "Беларуская народная музычна-інструментальная культура", "Нотная транскрыпцыя музыкі вуснай традыцыі", кіруе курсавымі работамі студэнтаў-музыказнаўцаў, фальклорнай практыкай студэнтаў з правядзеннем музычна-этнаграфічных экспедыцый.
Этнамузыколаг, кандыдат мастацтвазнаўства (2008).
Сфера навуковых інтарэсаў В. М. Прыбылавай ахоплівае пытанні, звязаныя са спецыфікай фарміравання і функцыянавання песенна-абрадавай масленічнай традыцыі, значэннем этнафора ў палявых даследаваннях лакальнай спецыфікі этнамузычнай культуры, з вывучэннем заканамернасцей этнафаніі, з тыпалогіяй і арэалогіяй беларускага вуснатрадыцыйнага меласа.
Адным з важных укладаў у распрацоўку тэарэтычных пытанняў этнамузыкалогіі з'яўляецца даследаванне Прыбылавай песенна-абрадавых традыцый Масленіцы Верхняга Падняпроўя, якое раскрыла вялікі па тэрытарыяльным ахопе і разнапланавы па этнаграфічным напаўненні масленічны вясенне-рытуальны комплекс беларусаў у яго спецыфічнасці
Прыбылава з'яўляецца аўтарам навуковых манаграфій і артыкулаў, навучальных праграм, аўдыё- і нотных хрэстаматый (у тым ліку анатаваных аўдыёкалекцый на кампакт-дысках серыі "Аўдыяатлас традыцыйнай музычнай культуры Беларусі"), водгукаў на кандыдацкія і магістарскія дысертацыі. Прымае актыўны ўдзел (у тым ліку як кіраўнік) у выкананні навукова-даследчых распрацовак навуковай і навукова-метадычнай накіраванасці.
В. М. Прыбылава рэгулярна выступае з дакладамі і прэзентацыямі на рэспубліканскіх і міжнародных навуковых (навукова-практычных) канферэнцыях, навуковых семінарах, круглых сталах, праводзіць папулярызацыю музычна-фальклорных матэрыялаў у форме лекцый на курсах павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі спецыялістаў, у радыёперадачах цыкла «Гала "Кнігарня" Беларускага радыё.
Важным напрамкам у даследчай дзейнасці В. М. Прыбылавай з'яўляецца музычна-этнаграфічнае абследаванне беларускай традыцыйнай культуры. Пачынаючы з 1996 года - удзельніца каля 30 фальклорных экспедыцый (у тым ліку як іх кіраўнік у рамках фальклорнай практыкі студэнтаў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі) у розныя раёны Брэсцкай, Віцебскай, Гомельскай, Мінскай, Магілёўскай абласцей Беларусі. Многія матэрыялы, сабраныя ў гэтых экспедыцыях, становяцца факталагічнай базай не толькі для ўласных даследаванняў Прыбылавай. Музычна-этнаграфічныя факты традыцыйнай культуры беларусаў, зафіксаваныя этнамузыколагам у палявой рабоце і паступілі ў фанаархіў кабінета традыцыйных музычных культур Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі ў аўдыё- і відэафармаце, адразу ўключаюцца ў даследчыя работы маладых музыказнаўцаў, прэзентацыі на круглых сталах, прысвечаных палявым. выдаюцца пры дапамозе ўключэння ў аўдыякалекцыі серыі “Аўдыяатлас традыцыйнай музычнай культуры Беларусі” і інш.
Навукова-асветніцкая дзейнасць Прыбылавай найбольш яскрава праяўляецца ў арганізацыі і правядзенні этнаграфічных канцэртаў аўтэнтычных музычных традыцый Беларусі (штогод у БДАМ у перыяд з 2010 па 2020 гг.). Л. С. Мухарынскай, на якіх у 2021 г. быў прадстаўлены этнамузыколагам іх відэаагляд.
Працягам папулярызацыі Прыбылавай музычна-фальклорных матэрыялаў і прапаганды народнай песеннай культуры Беларусі з'яўляюцца наступныя радыёперадачы Беларускага радыё:
Программа «Галасы стагоддзяў» на 1 национальном канале:
Выконваюць Ірына Фёдараўна Каўбасава, 1919 г.н. – падводка, Надзея Ісакаўна Соіч, 1935 г.н., в. Аздзеліна Гомельскага р-на Гомельскай вобл.
Эксп. БДАМ 2009 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай у Гомельскі р-н Гомельскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 267.
Выконвае Марыя Мікалаеўна Сяргейчык, 1936 г.н., перасяленка з в. Глухавічы Брагінскага р-на Гомельскай вобл.
Эксп. БДАМ 2009 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай ў Гомельскі р-н Гомельскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 380.
Выконвае Ніна Фядосаўна Яцутка, 1944 г.н., родам з в. Перамога. Зап. у аг. Пачэпы Краснапольскага р-на Магілёўскай вобл.
Эксп. БДАМ 2023 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай у Чэрыкаўскі, Краснапольскі, Клімавіцкі р-н Магілёўскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 307-309.
Выконваюць Праскоўя Сямёнаўна Афоніна, 1937 г.н., родам з в. Маркавічы Гомельскага р-на – заспявае, Надзея Васільеўна Гуцава, 1944 г.н., родам з в. Слабада Веткаўскага р-на. Зап. у в. Грабаўка Гомельскага р-на Гомельскай вобл.
Эксп. БДАМ 2009 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай у Гомельскі р-н Гомельскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 349.
Выконвае Ганна Авяр'янаўна Броўка, 1933 г.н., в. Забароўе Сенненскага р-на Віцебскай вобл.
Эксп. БДАМ 2011 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай у Сенненскі р-н Віцебскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 358.
Испаўняе Сяргей Прахаравіч Пасюк, 1929 г.н., родам з в. Сяльцо Салігорскага р-на. Зап. у в. Ісерна Слуцкага р-на Мінскай вобл.
Эксп. БДАМ 2008 г. пад кiр. В. М. Прыбылавай у Слуцкі р-н Мінскай вобл. ФЭ БДАМ, ЭР № 52.
Відэаагляд быў падрыхтаваны і прадстаўлены ў паведамленні В. М. Прыбылавай "Аб выніках работы студэнцкай экспедыцыі 2022 г. на Валожыншчыне" на круглым стале ў рамках ХХХII Міжнародных навуковых чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай.(1906–1987).
